"सणासुदीचा हंगाम आणि रमेशचा ओव्हरटाईम हक्क"

-

 

"सणासुदीचा हंगाम आणि रमेशचा ओव्हरटाईम हक्क"

रमेश हा २२ वर्षांचा तरुण. गावाहून शहरात आला आणि मोहन यांच्या दुकानात काम करायला लागला. साधारणपणे रोज सकाळी १० ते रात्री ८ — म्हणजे ९ तास, दुकान सांभाळणे हीच त्याची दिनचर्या.

सप्टेंबर आला, सणासुदीचा माहोल सुरू झाला. ग्राहकांची गर्दी, ऑर्डर्सची रास आणि कामाचा ताण वाढला. अशा वेळी मोहन म्हणाले –
"रमेश, या आठवड्यात १२-१३ तास काम करावं लागेल, चालेल ना?"

रमेशने विचार केला – "बरं आहे, पण एवढं काम केल्यावर मला हक्काचा पगार मिळेल का? आणि कायद्यात काय लिहिलंय?"

कायदा काय सांगतो?

महाराष्ट्र दुकाने व आस्थापना (रोजगाराचे नियमन व सेवा अटी) अधिनियम, २०१७ नुसार —

१. रोजचा कामाचा वेळ

  • साधारण मर्यादा: ९ तास प्रतिदिन आणि ४८ तास प्रति आठवडा (कलम १२).

  • त्यापेक्षा जास्त काम फक्त विशेष परिस्थितीतच करून घेता येतं (उदा. सणासुदीचा हंगाम, अचानक ऑर्डर्स वाढणे).

  • यासाठी मालकाने फॅसिलिटेटर/इन्स्पेक्टरची परवानगी घ्यावी लागते.

२. ओव्हरटाईमचा पगार (कलम १५)

  • जादा तासांच्या कामासाठी दुहेरी वेतन देणं बंधनकारक आहे.

  • उदाहरण: रमेशचा पगार ताशी ₹५० असल्यास, ओव्हरटाईमसाठी त्याला ताशी ₹१०० मिळाला पाहिजे.

  • जर त्याने १३ तास काम केलं, तर अतिरिक्त ४ तासांसाठी त्याला ₹४०० जादा मिळायला हवेत.

३. स्वेच्छेने काम केलं तरी हक्क तसाच

  • रमेशने स्वतःहून जादा तास काम करण्याची तयारी दाखवली तरी, त्याचा हक्क कमी होत नाही.

  • कायद्यानुसार जादा कामासाठी दुहेरी पगार द्यावाच लागतो.

४. नियम मोडल्यास शिक्षा

  • परवानगी न घेता ९ तासांपेक्षा जास्त काम करून घेतल्यास, मालकावर ₹१,००,००० पर्यंत दंड होऊ शकतो.

  • जर उल्लंघन सुरूच राहिलं, तर दररोज ₹२,००० अतिरिक्त दंड.

रमेशने काय केलं?

रमेशने आपला हक्क जाणून मोहन यांच्याशी बोललं –
"मोहनभाऊ, मी सणासुदीला जादा तास काम करीन, पण त्याचा दुहेरी पगारही हवा आणि कायदेशीर परवानगीही घ्यावी लागेल."

मोहन हसले आणि म्हणाले –
"तू बरोबर आहेस. आपण कायद्याप्रमाणेच काम करू."

तुमच्यासाठी शिकण्यासारखं:

  • ९ तासांपेक्षा जास्त काम फक्त काही खास प्रसंगी.

  • जादा तासांसाठी नेहमी दुहेरी पगार.

  • परवानगीशिवाय जादा तास घेतल्यास मालकावर दंड.

  • स्वेच्छेने ओव्हरटाईम केलात तरी तुमचा पगार कमी होत नाही.

हक्क माहिती ठेवा – हक्क मिळवा!

ब्लॉगसाठी शीर्षक कल्पना:

  1. "सणासुदीचा ओव्हरटाईम – तुमचा हक्क किती?"

  2. "१३ तास काम? कायदा तुमच्या बाजूने"

  3. "ओव्हरटाईमचा दुहेरी पगार – रमेशची गोष्ट"

  4. "सणाच्या हंगामात जादा काम – हक्क जाणून घ्या"

टिप्पण्या

टिप्पणी पोस्ट करा

या ब्लॉगवरील लोकप्रिय पोस्ट

किमान वेतन कसे काढावे? २०२४ विशेष भत्ता ,मूळ वेतन

-
किमान वेतन जुलै ते डिसेंबर २०२५ पर्यन्त सर्व ६७ अनुसूचित उद्योग, मूळ वेतन २०२५, विशेष भत्ता २०२५ येथे क्लिक करा    २०२४ विशेष भत्ता , मूळ वेतन  किमान वेतन कसे काढावे/  किमान वेतन गणना कशी करावी ? किमान वेतन २०२५ साठी येथे क्लिक करा 👈👈👈 किमान वेतन २०२४ डिसेंबर पर्यन्त सर्व ६७ अनुसूचित उद्योग, मूळ वेतन २०२४, विशेष भत्ता २०२४ येथे क्लिक करा   For knowing how to calculate minimum wages  in English click herel विडिओ किमान वेतन २०२०-कृपया येथे क्लिक करा VIDEO MINIMUM WAGES 2020- Please click here विडिओ किमान वेतन २०२० भाग २ -कृपया येथे क्लिक करा VIDEO MINIMUM WAGES 2020 PART II- Please click here कं त्राटदारासाठी योग्य कमिशन किती असावे? भारतात कंत्राटदाराच्या कमिशनसाठी कोणताही ठराविक कायदा किंवा कमाल मर्यादा नाही. मात्र, व्यावहारिकदृष्ट्या आणि नैतिकदृष्ट्या कंत्राटदाराने अन्यायकारक नफा कमवू नये आणि कामगारांचे शोषण होऊ नये, हे महत्त्वाचे आहे.👈येथे क्लिक करा   किमान   वेतन   अधिनियम ,...
अधिक वाचा

२०२४ सुधारीत विशेष भत्त्याची रक्कम जाहीर करणारे सूचना पत्र /DA/SPECIAL ALLOWANCE 2024

-
किमान वेतन जुलै ते डिसेंबर २०२५ पर्यन्त सर्व ६७ अनुसूचित उद्योग, मूळ वेतन २०२५, विशेष भत्ता २०२५ येथे क्लिक करा  किमान वेतन २०२४ डिसेंबर पर्यन्त सर्व ६७ अनुसूचित उद्योग, मूळ वेतन २०२४, विशेष भत्ता २०२४ येथे क्लिक करा १.१.२०२१ ते ३०.६.२०२१ या   सहा महिन्यांकरिता   विशेष भत्ता    नवीन सुधारीत विशेष   भत्त्याची    रक्कम जाहीर करणारे सूचना पत्र  सक्षम प्राधिकारी यांच्या द्वारे दिनांक ५/२/२०२१ रोजी जाहीर करण्यात आला आहे परंतु प्रत स्पष्ट नसल्याने टंकलिखित माहिती उपलब्ध करून देण्याचे प्रयत्न केले आहे . स्पष्ट प्रत प्राप्त होताच ती देखील  पोस्ट केली जाईल .   ------------------------------------------------------------------------------------------------ १.७.२०२० ते ३१.१२.२०२० या   सहा महिन्यांकरिता   विशेष भत्याची दर   १ जुलै २०२० ते ३१ डिसेंबर २०२०    विशेष   भत्त्याची    रक्कम जाहीर करणारे सूचना पत्र   .              १.७.२०१९ ते ३१.१२.२०१९ या...
अधिक वाचा

किमान वेतन " स्थानिक स्वराज्य संस्था " (ग्रामपंचायत वगळून)१.७.२०२४ ते ३१.१२.२०२४ ,MINIMUM WAGES LOCAL AUTHORITY (other than VILLAGE PANCHAYAT)

-
किमान वेतन जुलै ते डिसेंबर २०२५ पर्यन्त सर्व ६७ अनुसूचित उद्योग, मूळ वेतन २०२५, विशेष भत्ता २०२५ येथे क्लिक करा  किमान वेतन २०२५ साठी येथे क्लिक करा 👈👈👈 किमान वेतन  " स्थानिक स्वराज्य संस्था "  ( ग्रामपंचायत  वगळून)  १.७.२०२४ ते ३१.१२.२०२४ किमान वेतन  " स्थानिक स्वराज्य संस्था "  ( ग्रामपंचायत  वगळून)  १.७.२०२२ ते ३१.१२.२०२२
अधिक वाचा

KAMGAR MITRAकिमान वेतन ग्रामपंचायत २०२४ इमेजेस/MINIMUM WAGES IMAGES

-
कामगार मित्र    कामगार /श्रमीक यांचेकरिता  त्यांच्या  कामासंबंधी कायदेविषयक माहिती ,शिक्षण व त्यांच्या विविध ज्वलंत समस्या व उपाय  त्यांवर  चर्चा ,कामगारांचे नेहेमीचे  प्रश्न  उदा. पगार /रोजी/वेतन  दिली नाही ,किंवा रोजी किमान वेतनापेक्षा कमी दिली , बोनस मिळाले नाही ,उपदान दिले नाही, कामावरून कारण नसताना कमी केले ईत्यादी ,यात  कायद्यानुषंगाने कामगारांनी काय करावे याची योग्य ती  माहिती आपल्या पर्यंत पोहोचोविण्याचे प्रयत्न आहे . Kamgarmitra is a blog to provide workers' / labourers'/employees'   work-related legal information, to educate them regarding their legal rights and to discuss their various burning issues regarding nonpayment of s alary/ wage/remuneration or nonpayment of wages according to minimum wages notified or workers did not get bonus/gratuity, or employee is terminated without fault, etc. This is a humble attempt to reach the hardworking, symbol of the dignity of labour with proper information abo...
अधिक वाचा

किमान वेतन ग्रामपंचायत नवीन सुधारीत विशेष भत्ता रु.४०३/- १.१.२०२१ ते ३०.६.२०२१

-
किमान वेतन   ग्रामपंचायत  नवीन  सुधारीत  विशेष  भत्ता रु.४०३/-   १.१.२०२१ ते ३०.६.२०२१ किमान वेतन ग्रामपंचायत नवीन सुधारीत विशेष  भत्ता रु.२,९७६/-  १.७.२०२४ ते ३१.१२.२०२४ MINIMUM WAGES GRAMPANCHAYAT  SPECIAL ALLOWANCE Rs.403/-  1/1/2021 - 30/6/2021 -------------------------------------------------------------- किमान वेतन   ग्रामपंचायत  विशेष भत्ता ४२२५/- व नवीन मूळ वेतनासह १.७.२०२०ते ३१. १२.२०२० MINIMUM WAGES GRAMPANCHAYAT  1/7/2020-31/12/2020 किमान   वेतन   अधिनियम ,  १९४८   अंतर्गत सक्षम प्राधिकारी ( कामगार   उपयुक्त , कामगार विभाग , महाराष्ट्र शासन  ) यांचे द्वारा दर   सहा महिन्यांनी   विशेष भात्याची रक्कम जाहीर करणारे सूचना  पत्राद्वारे    ग्रामपंचायत या अनुसूचित रोजगारात नोकरीत असलेल्या कामगारांचे  नवीन सुधारीत विशेष भत्ता ४,२२५/- रुपय प्रति माह जाहीर करण्यात आले असून ते दिनांक  १.७.२०२० ते  ३१. १२.२०२० पर्यंत लागू राहील . ...
अधिक वाचा

किमान वेतन २०२५ जून पर्यन्त सर्व ६७ अनुसूचित उद्योग, मूळ वेतन २०२५, विशेष भत्ता २०२५

-
  किमान वेतन जुलै ते डिसेंबर २०२५ पर्यन्त सर्व ६७ अनुसूचित उद्योग, मूळ वेतन २०२५, विशेष भत्ता २०२५ येथे क्लिक करा  https://kaamgarmitra.blogspot.com/2025/08/blog-post.html किमान वेतन २०२५ जून पर्यन्त सर्व ६७ अनुसूचित उद्योग, मूळ वेतन २०२५, विशेष भत्ता २०२५
अधिक वाचा

किमान वेतन प्लस डीए अतिरिक्त काय फेसीलीटी पगारात जमा होतात ? विविध भत्ते/ ALLOWANCES

-
  कि मान  वेतन  प्लस  डीए  अतिरिक्त  काय  फेसीलीटी  पगारात  जमा  होतात ? किमान वेतन २०२५ साठी येथे क्लिक करा 👈👈👈 किमान वेतन २०२४ डिसेंबर पर्यन्त सर्व ६७ अनुसूचित उद्योग, मूळ वेतन २०२४, विशेष भत्ता २०२४ येथे क्लिक करा विविध भत्ते/ ALLOWANCES  1.House Rent Allowance (HRA)/ घर भाडे भत्ता :- महाराष्ट्र कामगार किमान घरभाडे भत्ता  अधिनियम, १९८३ अंतर्गत     महाराष्ट्रात ज्या आस्थापनेत ५० किंवा त्यापेक्षा जास्त कामगार आहेत त्या आस्थापनेतील कामगारांना ( किमान वेतनाच्या म्हणजेच मूळ वेतन +विशेष भत्ता) ५% किमान घर भाडे भत्ता देखील मिळतो .  १.  खालील संकेतस्थळांवर आपणास घरभाडेभत्ता  या विषयावर काही माहिती मिळेल   http://prakashchavan00.blogspot.com/p/blog-page_955.html https://adf.maharashtra.etenders.in/viewpages/tendernoticedisplay.asp? https://m.dailyhunt.in/news/india/marathi/arthasakshar-epaper-artasr/gharabhade+bhatta+hra+sambadhit+kahi+mahatvachya+shanka+v+tyachi+uttare-newsid-91001110...
अधिक वाचा

How To calculate Minimum Wages in India.

-
1 January 2020 to 30 June 2020 REVISED SPECIAL ALLOWANCE   What to do when wages are not Paid for work done? Effect lockdown 1 January 2020 to 30 June 2020 REVISED SPECIAL ALLOWANCE   The notice of declaration of special allowance:- Under the Minimum Wages Act, 1949, a competent authority issues a notice announcing the amount of special allowance every six months. Revised Special Allowance rates for the six months from 1.1.2020 to 30.6.2020 are provided in the following notice. Minimum wage = Basic pay + Special allowance The minimum wage is the sum of base salary and special allowance. Establishments employing 50 or more workers have to pay minimum house rent allowance of 5% (minimum wage = basic salary + special allowance) over and above the minimum wages in Maharashtra. MINIMUM WAGES CALCULATION  DA/SPECIAL ALLOWANCE JULY 2019 - DEC. 2019 How To calculate Minimum Wages  Minimum wage = Basic pay + Special allow...
अधिक वाचा

किमान वेतन कारखाने २०२४ Maharashtra Minimum Wages 2024FACTORIES RESIDUAL (FACTORIES NOT COVERED UNDER SCHEDULE)

-
किमान वेतन जुलै ते डिसेंबर २०२५ पर्यन्त सर्व ६७ अनुसूचित उद्योग, मूळ वेतन २०२५, विशेष भत्ता २०२५ येथे क्लिक करा  किमान वेतन   २०२४अनुसूचित उद्योग कारखाने  विशेष भत्ता-2750/- किमान वेतन २०२४ डिसेंबर पर्यन्त सर्व ६७ अनुसूचित उद्योग, मूळ वेतन २०२४, विशेष भत्ता २०२४ येथे क्लिक करा किमान वेतन २०२२  अनुसूचित उद्योग कारखाने  १ जुलाई  २०२२-३१ डिसेंबर २०२२ चा जाहीर विशेष भत्ता व एकूण किमान वेतन
अधिक वाचा

किमान वेतन २०२४ दुकाने व आस्थापना SHOP AND ESTABLISHMENT'S MINIMUM WAGES

-
किमान वेतन २०२५ साठी येथे क्लिक करा 👈👈👈 किमान   वेतन   २०२४  दुकाने   व   आस्थापना SHOP AND ESTABLISHMENT'S 2024 MINIMUM WAGES किमान वेतन २०२४ डिसेंबर पर्यन्त सर्व ६७ अनुसूचित उद्योग, मूळ वेतन २०२४, विशेष भत्ता २०२४ येथे क्लिक करा   किमान   वेतन   २०२०   दुकाने   व   आस्थापना SHOP AND ESTABLISHMENT'S MINIMUM WAGES FROM   1 July 2020 to 31 December 2020 SPECIAL ALLOWANCE 936/- ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1 January 2020 to 31 June 2020 SPECIAL ALLOWANCE 754/- (किमान वेतन दुकाने व आस्थापना ) SHOP & ESTABLISHMENT P.M. minimum wage calculation Minimum wage =Basic wage+DA I . For zone I 1. Un skilled  = 10775      Basic wage 10021 + 754 DA      =      10775 Minimum wage 2.  Semi -skilled = 11610      Basic wage 10856 ...
अधिक वाचा