"महाराष्ट्रातील ओव्हरटाइम वेतन कायदे: कामगारांसाठी संपूर्ण मार्गदर्शक"
Over Time Allowance- जादा कामाचा मोबदला /अतिकालिक कामाच्या तासचे
किंवा अतिरिक्त तास काम करण्यासाठी जादा कामाचा भत्ता.
शंकरची कहाणी: ओव्हरटाइमच्या हक्कांची लढाई
शंकर कोण आहे?
स्टेप 1: शंकरचे हक्क ओळखणे
शंकरला एका मित्राकडून कळते की महाराष्ट्र दुकाने व आस्थापना अिधिनयम,१९४८ अंतर्गत ओव्हरटाइमचे पैसे दुप्पट मिळायला हवेत. शिवाय, दुकानाचा मालक त्याला 8-9 तासांपेक्षा जास्त काम करायला भाग पाडू शकत नाही.
शंकरने ठरवले की तो त्याच्या हक्कांसाठी लढणार.
कायदेशीर प्रक्रिया पायर्यानुसार
स्टेप 2: मालकाशी चर्चा करणे
शंकर सर्वप्रथम दुकानाच्या मालकाशी विनम्रपणे बोलतो:
- त्यानी किती वेळा ओव्हरटाइम केले आहे आणि त्याचे पैसे मिळालेले नाहीत.
- कायद्याप्रमाणे ओव्हरटाइमचे पैसे दुप्पट मिळायला हवेत.
- त्याला कायदेशीर मर्यादेपेक्षा जास्त तास काम करायला लावले जाते.
मालक त्याला सांगतो की सध्या दुकानात खूप काम असल्यामुळे त्याला ओव्हरटाइमचे पैसे द्यायला वेळ मिळणार नाही. आता शंकरला कळून चुकते की हा प्रश्न साध्या बोलण्याने सुटणार नाही.
स्टेप 3: जिल्ह्यातील कामगार कार्यालयात तक्रार दाखल करणे
शंकर ठरवतो की तो आपल्या अमरावती जिल्ह्यातील कामगार कार्यालयात तक्रार करणार. तिथे गेल्यावर तो लेखी तक्रार नोंदवतो, ज्यात तो सांगतो:
- त्याला ओव्हरटाइमचे पैसे मिळाले नाहीत.
- त्याला कायदेशीर तासांपेक्षा जास्त काम करायला लावले जाते.
- तक्रारीमध्ये तो आपल्या कामाच्या वेळा, ओव्हरटाइम तास आणि पगाराचे तपशील नमूद करतो.
कामगार कार्यालयाचे अधिकारी त्याला सांगतात की ते दुकानात तपासणी करतील.
पुढील काय होते?
स्टेप 4: कामगार कार्यालयातर्फे दुकान निरीक्षकाची तपासणी
काही दिवसांनी, दुकान निरीक्षक दुकानात येतात. ते शंकर आणि इतर कामगारांशी बोलतात, आणि त्यांनाही कळते की ओव्हरटाइमचे पैसे दिले जात नाहीत. निरीक्षक तपासतात:
- कामाचे रजिस्टर.
- पगाराचे रेकॉर्ड.
- कामाचे तास.
तपासणीदरम्यान त्यांना समजते की दुकान कायद्याचे उल्लंघन करत आहे, कारण:
- कामगारांना ओव्हरटाइमसाठी दुप्पट वेतन दिले जात नाही.
- कामगारांना कायदेशीर मर्यादेपेक्षा जास्त तास काम करायला लावले जाते.
स्टेप 5: दुकानमालकाला नोटिस जारी करणे
तपासणी झाल्यानंतर, दुकान निरीक्षक दुकानमालकाला नोटिस देतात, ज्यात लिहिलेले असते:
- शंकर आणि इतर कामगारांना बाकी असलेले ओव्हरटाइमचे पैसे 15 दिवसांच्या आत द्यावेत.
- कामगारांना कायदेशीर मर्यादेपेक्षा जास्त काम करायला लावू नये.
जर मालकाने याचे पालन केले नाही, तर त्याला पुढील शिक्षा होऊ शकते:
- जर कोणी या कायद्याचे नियम पाळत नसेल, तर त्याला एक लाख रुपयांपर्यंत दंड होऊ शकतो.
- जर तो नियम मोडणे सुरूच ठेवतो, तर त्याला दररोज दोन हजार रुपयांपर्यंतचा अतिरिक्त दंड भरावा लागेल, जोपर्यंत तो नियम पाळत नाही.
- पण, एकाच कामगारासाठी एकूण दंडाची रक्कम दोन हजार रुपयांपेक्षा जास्त होणार नाही.
शंकरला मिळालेले परिणाम
स्टेप 6.1: ओव्हरटाइमचे पैसे मिळणे
काही दिवसांत, शंकर आणि त्याच्या सहकाऱ्यांना ओव्हरटाइमचे पैसे मिळतात. मालक त्यांना दुप्पट दराने पैसे देतो.
स्टेप 6.2: जास्त तास काम करणे थांबवणे
दुकानाचा मालक आता कायद्याचे पालन करतो आणि शंकरला कायदेशीर तासांपेक्षा जास्त काम करायला लावत नाही.
स्टेप 6.3: भविष्याची काळजी
शंकर आता स्वतःचे हक्क ओळखतो आणि इतर कामगारांनाही त्यांच्या हक्कांविषयी माहिती देतो. शंकरला जेव्हा एखादा प्रश्न निर्माण होतो, तेव्हा तो त्याच्या जिल्ह्यातील कामगार कार्यालयात तक्रार करतो.
कामगारांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे
Over Time Allowance- जादा कामाचा मोबदला /अतिकालिक कामाच्या तासचे किंवा अतिरिक्त तास काम करण्यासाठी जादा कामाचा भत्ता.
तुमचे हक्क जाणून घ्या: महाराष्ट्र दुकाने व आस्थापना अिधिनयम,१९४८ नुसार, ओव्हरटाइमचे वेतन दुप्पट असावे आणि 8-9 तासांपेक्षा जास्त काम करायला लावले जाऊ शकत नाही.
सर्वप्रथम संवाद साधा: सर्वप्रथम तुमच्या मालक किंवा व्यवस्थापकाशी तुमच्या समस्येबद्दल बोला.
तक्रार करा: जर तुम्हाला तुमचे हक्क पायदळी तुडवले जात आहेत असे वाटत असेल, तर तुमच्या जिल्ह्यातील कामगार कार्यालयात तक्रार करा.
रिकॉर्ड ठेवा: कामाच्या वेळांचे आणि पगाराचे रेकॉर्ड ठेवा, ज्यामुळे तुम्हाला तक्रार करताना सोय होईल.
कायद्याचा आधार घ्या: तुमच्या हक्कांसाठी लढा देताना कायदा तुमच्या बाजूला आहे.
आपल्या जिल्ह्यातील कामगार कार्यालय पत्त्यासाठी येथे क्लिक करा .
शंकरसारख्या कामगारांना आपले हक्क मिळवण्यासाठी ही प्रक्रिया उपयोगी ठरते, आणि त्यांना योग्य वेतन आणि कामाचे तास मिळतात.
जिल्ह्यातील कामगार कार्यालयात तक्रार अर्ज नमुना
दिनांक :
मा. सरकारी कामगार अधिकारी ,
सहायक कामगार आयुक्त कार्यालय,
दूरसंचार विभागासमोर, कोर्ट रोड,
कॅम्प, अमरावती - ४४४६०२
विषय: ओव्हरटाइम वेतन न मिळणेबाबत आणि कायदेशीर मर्यादेपेक्षा जास्त तास काम करायला लावण्याबाबत .
महोदय,
मी, शंकर (तुमचे पूर्ण नाव) (पत्ता नमूद करा), अमरावती जिल्ह्यातील (दुकानाचे नाव व पत्ता ) दुकानात काम करणारा कामगार आहे. मी आपल्याकडे खालील समस्यांसाठी तक्रार करीत आहे:
- मला ओव्हरटाइमच्या कामासाठी कायद्यानुसार दुप्पट वेतन मिळायला हवे होते, पण अद्याप ते पैसे मला मिळालेले नाहीत.
- मला दुकानाच्या मालकाकडून कायदेशीर मर्यादेपेक्षा जास्त तास काम करण्यास भाग पाडले जात आहे, जे महाराष्ट्र राज्यातील महाराष्ट्र दुकाने व आस्थापना अिधिनयम,१९४८ च्या नियमांचे उल्लंघन आहे.
मी नियमीत 9 तास काम करतो, आणि त्यानंतरही ओव्हरटाइमच्या वेळी काम केले आहे, याची सगळी माहिती खालीलप्रमाणे आहे:
- कामाचे दिवस: (किती दिवस ओव्हरटाइम केले त्याची माहिती)
- कामाचे तास: (प्रत्येक दिवसाचे कामाचे ओव्हरटाइम तास नमूद करा)
- पगाराचे तपशील: (साधारणपणे किती वेतन मिळते आणि ओव्हरटाइमसाठी किती अपेक्षित आहे ते नमूद करा)
आपल्या कार्यालयाच्या नियमांनुसार मला न्याय मिळावा ही विनंती आहे. कृपया माझ्या तक्रारीची तपासणी करून, योग्य कारवाई करावी आणि मला माझे हक्क मिळवून द्यावेत. धन्यवाद .
आपला नम्र,
शंकर (तुमचे पूर्ण नाव)
पत्ता: (तुमचा संपूर्ण पत्ता)
मोबाइल क्रमांक: (तुमचा फोन नंबर)
दिनांक: (तक्रार दाखल करण्याचा दिनांक)
टिप्पण्या
टिप्पणी पोस्ट करा